De Romeinen gebruikten veel verschillende kruiden, bloemen, groenten en fruit in de tijd dat zij hier waren en die gebruikten zij voor verschillende doeleinden (keukenkruid, geneeskruid, gifkruid, voor parfums en gewoon voor de mooie bloemen).

Gezien de grootte van het assortiment kruiden hebben wij een selectie gemaakt uit de categorieën Geneeskruiden, gifkruiden en keukenkruiden. De selectie kruiden, in totaal 20 planten, is niet formidabel groot vanwege het gegeven dat we maar een relatief kleine oppervlakte ter beschikking hebben en om de planten niet te dicht bij elkaar te willen plaatsen waardoor het geheel wat rommelig kan overkomen. 

Bij het kiezen van de keukenkruiden hebben we ook rekening gehouden met kruidenplanten die ook heel goed tussen groenteplanten gezet kunnen worden vanwege hun gunstige wederzijdse invloed, om die niet in de kruidentuin te plaatsen zoals, dille, peterselie, daslook en nog vele anderen.

Staande voor de ingang van de kruidentuin willen wij aan de linkerzijde 8 geneeskruiden planten en aan de rechterzijde 8 keukenkruiden. Daar tussenin aan de noordzijde willen we 4 gifkruiden planten. Als blijkt dat we na het planten ruimte over hebben doordat planten een compacte groeiwijze hebben en niet erg uitdijen dan kunnen we alsnog een of meerdere nieuwe kruidenplanten toevoegen aan ‘t assortiment.

 

 

Gifkruiden en hun werkingen.

Stinkende gouwe. Chelidonium Majus.

Wordt ook wel Ogenklaar, Schelkruid of Goudkruid genoemd. Naast de geneeskundige werking heeft deze plant ook toxicologische aspecten vanwege de stof chelerythrine. 

Bloeitijd: van Mei tot in de herfst. Oogsten: Kort voor of direct in de bloei, waarbij opgelet moet worden voor het scherpe sap. De wortel wordt in augustus tot in oktober geoogst.

 

Vingerhoedskruid: Digitalis Purpurea. 

Wordt ook wel Elizabethskroed, Judasbeurzen, pijpekop,of slangenblommen genoemd. Digitalis is een waardevol geneeskruid maar bij overdosering is het een sterkwerkend gif.

Bloeitijd: Juni – augustus. Oogsten: het blad wordt geoogst en gedroogd voor verdere verwerking.

 

Akelei: Aquilegia Vulgaris. 

Een overblijvende plant die vroeger tegen scheurbuik, geelzucht, waterzucht en galziekten werd gebruikt maar in het weiland door het vee niet werd aangeraakt. Akelei levert bij splitsing blauwzuur waardoor deze plant tot de giftige gewassen behoort.

Bloeitijd: tussen Mei en Juli. Oogsten: alle delen van de plant zijn giftig. 

 

Aronskelk: Arum Maculatum. 

Wordt ook wel Aronsbaard, papekullekens, Speerwortel of Kalfsvoet genoemd. Een overblijvende plant die eerst bloemen krijgt en later verschijnen er oranje-rode bessen aan een lange steel. Vooral de knol is giftig.

Bloeitijd: Bloemen verschijnen in april – Mei en de bessen in Juli – September. Oogsten: alleen de verse wortel. 

 

Geneeskruiden en hun werking(en):

Wolmunt: Munt oftewel Mentha.

Kent vele variëteiten en omdat deze soort weinig te zien is willen wij deze in de kruidentuin.

Pepermunt: Mentha Piperita.

Is meer bekend en wordt gebruikt bij pijnlijke krampen van het maagdarmkanaal en bij winderigheid, werkt galafscheiding bevorderend en de olie wordt gebruikt bij hoofdpijn, migraine en reumatische aandoening.

Bloeitijd: Juli tot Herfst. Oogsten: voor de bloei en daarna nog eens in September. 

 

Echte Kamille: Matricaria Chamomilla.  

Werd vroeger moederkruid genoemd. Werkt zenuwstillend en pijnstillend, wordt gebruikt bij diarree, buikpijn, opgeblazenheid, tandpijn.

Bloeitijd: Juni tot herfst. Oogsten: van Juli tot September.

 

Goudsbloem: Calendula Officinalis. 

Deze plant wordt veel gekweekt en is een specifiek middel bij verwondingen en het bevordert de wondgenezing na amputatie. Vermindert klierzwellingen.

Bloeitijd: van Juni tot in de herfst. Oogsten in juli t/m/ augustus.    

 

Salie: Salvia Officinalis. 

Wordt een 50-80 cm hoge struik met aan de onderzijde houtachtige stengels met dicht-wit-viltige blaadjes. De Romeinen beschouwden Salie als een heilig kruid. Het werkt desinfecterend en ontsmettend bij aandoeningen van de ademhalingsorganen en ontstekingen in mond- en keelholte en verder werkt het remmend op de afscheiding van de zweetklieren en de slijmvliezen. 

Bloeitijd: Juni – Juli.  Oogsten: Tijdens de bloei worden de bladen geoogst.

 

Citroenkruid: Melissa Officinalis. 

Ook wel citroenmelisse genoemd, vanwege de reuk en smaak. Kort voor de bloei worden de planten afgesneden en de bladeren gerist en gedroogd. Soms kan in September nog een keer worden geoogst.

Is een zenuw sterkend en krampstillend middel voor o.a. nerveuze hartkloppingen, neurasthenie, slapeloosheid.

Bloeitijd: Juli – Augustus. Oogsten: Juni t/m Augustus.

 

Valeriana Officinalis: Valeriaan. 

Wordt ook wel Donderbloem genoemd. Valeriana is afgeleid van het Latijnse werkwoord valere = waard zijn (als geneeskruid nl.); denk maar aan valide en invalide, of aan valuta. Valeriaan is een belangrijk plantaardig middel bij slapeloosheid. Zowel wortel als blad wordt gebruikt.

Bloeitijd: Juni – September. Oogsten: wortels worden in de herfst uitgegraven en gedroogd.

 

Lieve-vrouwe-bedstro: Asperula Odorato. 

Wordt ook wel Meikruid genoemd. De bladeren zijn ruw behaard. Asper in het latijn = ruw en odorata = welriekend; vooral bij het drogen ontstaat een welriekende stof (cumarine).

Bloeitijd: Mei en Juni. Oogsten: Stengels (zonder wortel) met blad Mei t/m Juli.

 

IJzerhard: Verbena Officinalis.

Wordt in de volksmond ook wel, ridderblad, Ieserkroet, Duivenkruid, Kerkkruid, Pleuriskruid of Venuskruid genoemd. Komt voor in wegbermen, op muren, onbebouwde terreinen en op kalkrijke gronden. Werkzame stoffen: Glycoside, bitterstoffen, vluchtige olie en looistoffen, Vitamine C, Slijm en Alkaloïden. Van dit kruid worden de bladeren en bloeiende uiteinden gebruikt.

Voor de Romeinen gold dit kruid als een heilig kruid maar dat gold ook voor de Perzen, Egyptenaren, Kelten en Germanen en werd gebruikt bij koorts, blaasstenen, jicht, vallende ziekte en als ingrediënt voor mondwater. Er bestaan heel veel legendes over IJzerhard.

Nu wordt het gebruikt voor: aandoeningen van lever en galblaas, nerveuze uitputting, is effectief bij de behandeling van migraine en hoofdpijnen a.g.v. nerveusheid en zwaarmoedigheid. Wordt voorgeschreven bij aandoeningen van de lever en bij galstenen. Stimuleert productie van moedermelk en werkt menstruatie opwekkend. Helpt als mondwater bij ontstoken tandvlees.  

 

Keukenkruiden en hun werkingen 

Echte Tijm. Thymus Vulgaris

Een overblijvend gewas, 15-20 cm hoog, met dunne, witte. Harige stengels en kleine blaadjes bezaaid met glinsterende klieren aan de bovenkant. In het oude Rome en Griekenland werd tijm als wierook gebrand en op vloeren en graven gestrooid. Takken, blaadjes en bloementoppen worden gebruikt voor het kruiden van soepen, jus, vullingen, worstjes, gebraad, vis, kaas, pickles en azijn. 

Bloeitijd: Mei en Juni. In Mei en Juni.

 

Dragon: Artemisia Dracunculus

Deze plant eist een vruchtbare bodem. Na 4 jaren moet men de cultuur vernieuwen. In de winter sterft de plant bovengronds af. Bekend keukenkruid. Verse bladeren worden gebruikt voor salades, pickles en azijn. Vers en gedroogd worden ze gebruikt voor het kruiden van vis, vlees, gevogelte, eieren, stoofschotels, soepen, groenten, sauzen (Béarnaise en tartaar).

Bloeitijd: Augustus en September. Oogsten: Kort voor de bloei wordt het kruid vlak boven de grond afgesneden. 

 

Marjolein: Majorana hortensis

Groeit het best op een enigszins losse, maar vruchtbare bodem (geen stalmest). Wordt ook gebruikt bij maag-aandoeningen, krampen en verkoudheid maar is meer bekend als keukenkruid vooral voor gekookte worstsoorten.

Bloeitijd: Juli – September. Oogsten: Kort voor het begin van de bloei in Juli – Augustus.

 

Kervel: Anthriscus Cerefolium

De naam Kervel is afgeleid naar de kerving der bladeren. Kervel wordt altijd vers gebruikt in de keuken en is een veel gebruikt kruid. Kervel wordt ook wel soepkervel genoemd.

Boeitijd: Mei – Juli. Oogsten: Kervel wordt alleen vers gebruikt, telkens gesneden, in April tot Augustus.

 

Anijs: Pimpinella Anisum

In veel landen is anijs zowel gewaardeerd als geneeskruid als om zijn culinaire waarde. De fijngehakte bladeren smaken goed in soepen, gestoofde gerechten, sauzen en salades. Anijszaad wordt gebruikt in vleesproducten, kruiderijen, gebak en likeuren.

Bloeitijd: Juli en Augustus. Oogsten: De schermen worden afgesneden voordat de vruchtjes geheel rijp zijn en te drogen gehangen, omdat ze nog narijpen.

 

Bonenkruid: Satureja Hortensis

Dit kruid is ook een middel tegen diarree en maagdarmstoornissen, maar wordt het meest gebruikt in de keuken bij o.a. aardappelensla, erwtensoep, fijngemalen bij sla, in paddenstoelenrecepten en bij gebakken aardappelen.

Bloeitijd: Juli tot Herfst. Oogsten: Bladeren en bloeitoppen snijden in Augustus en September en in de schaduw drogen.

 

Hyssop. Hyssopus Officinalis

De werking van dit kruid gelijkt op die van Salie. Het reguleert nl. ook de zweetsecretie. Maar het meest wordt Hyssop in de keuken gebruikt bij het kruiden van Kalfsvlees, in sla’s, in soepen en rauwkostschotels. Wel alles in kleine hoeveelheden.

Bloeitijd: Juli tot September. Oogsten: Bij het begin van de bloei oogsten, dan zijn ze het meest aromatisch. Als keukenkruid wordt het vers gebruikt.

 

Maggiplant: Levisticum Officinale

Wordt ook wel Lubbestok en Maggikruid genoemd. De hele plant ruikt naar selderij en peterselie. Lavas is een goed urinedrijvend middel en wordt gebruikt bij oedemen en waterzucht en is het een middel bij maagzwakte. Gehakte bladeren worden gebruikt in salades, soepen, gestoofde gerechten en visschotels.

Bloeitijd: Juli en Augustus. Oogsten: In het najaar, vanaf September, worden de wortels van 2- en 3-jarige planten uitgegraven en gedroogd.